Wszystko o produkcji kawy

Od ziarenka po smaczny napój

Czarne złoto

Od czego najchętniej rozpoczynasz nowy dzień? Dla wielu osób jest to filiżanka świeżo zaparzonej kawy, którą witają dzień o poranku. Już sam zapach kawy ma niekiedy działanie pobudzające. Jej pełny smak sprawia, że staje się ona przyjemnością, którą można celebrować, nawiązując do kilkusetletniej kultury picia kawy. W ładnej filiżance do kawy i z kuszącą pianką smaczna kawa będzie również pięknie wyglądać.
Kawa – pobudzający napój i używka w jednym. Zanim ten niezwykle popularny gorący napój trafi do Twojej filiżanki, musi przebyć daleką drogę, którą przybliżymy Ci w tym artykule. Poznaj świat kawy i dowiedz się więcej o produkcji kawy, jej uprawie, paleniu oraz różnych gatunkach kawy.


pochodzenie kawy

Według legendy kawa została odkryta zupełnie przypadkowo przez pasterza w królestwie Kaffa na terenie dzisiejszej Etiopii. Stamtąd dotarła w XV w. do Arabii, a w XVI w. dalej do Europy. Etiopia do dzisiaj zalicza się razem z Brazylią, Wietnamem, Kolumbią, Indonezją i Ugandą do najważniejszych obszarów uprawnych kawy na świecie. Kawę, która swego czasu uchodziła za rzadkie dobro luksusowe, piją dzisiaj dosłownie wszyscy. Przy tym produkcja kawy to złożony proces, który wymaga dużego doświadczenia i staranności. Aromat kawy zależy od wielu czynników, na przykład od gatunku kawy, klimatu, warunków uprawy i sposobu palenia.

Owoce kawowca: podstawa aromatu

Cappuccino, espresso, mokka czy może kawa filtrowana? Podstawą wszystkich specjałów kawowych są ziarna kawy, które są mielone. Ziarna kawy to nasiona kawowca (Coffea). Na wiecznie zielonych krzewach, ale i drzewach, rosną jaskrawoczerwone owoce. W ich wnętrzu znajdują się dwie pestki – ziarna kawy, które mają charakterystyczny aromat w zależności od gatunku.

SZTUKA UPRAWY KAWY

Gdzie uprawia się kawę?

Brazylia, Wietnam i Kolumbia: uprawa kawy rozciąga się na terenie całego równika, w tzw. pasie kawowym. Tam właśnie ma również swój początek produkcja kawy: na polu, podczas uprawy i rozmnażania. Odbywa się ono przeważnie przez zasiew, niekiedy sadzi się również sadzonki. Kawowiec potrzebuje około sześciu tygodni, żeby pojawiły się pierwsze kiełki, z których później powstaną owoce kawy. Młode rośliny są ostrożnie przesadzane i uprawiane w szkółkach. Po około ośmiu miesiącach rolnicy przesadzają rośliny z powrotem na plantacje – i ćwiczą cierpliwość w oczekiwaniu na zbiory. Do momentu uzyskania optymalnych plonów upływa do czterech lat. Za to roślina przez wiele lat jest bardzo wydajna: z jednej sztuki można zbierać owoce aż 20 lat, póki plony się nie zmniejszą.

Mapa świata z wyróżnionymi regionami pasa kawowego

Największym producentem kawy na świecie jest Brazylia (34%). Nic dziwnego: panujący w niej klimat zapewnia najlepsze warunki do uprawy kawy. W promieniach brazylijskiego słońca krzewy kawy arabiki i robusty dojrzewają w monokulturach na plantacjach kawy. Kawa brazylijska ma wyważony, pełny smak. Inaczej wygląda uprawa kawy w Etiopii – pierwotnej ojczyźnie kawy. Na wyżynie etiopskiej kawa do dzisiaj rośnie w przeważającej mierze w leśnych ogrodach tradycyjnie uprawianych przez drobnych rolników. Krzewy arabiki wyrastają tu w cieniu wysokich drzew. Las mieszany stanowi przy tym naturalną ochronę przed szkodnikami. Uprawy w środowisku leśnym nie wymagają stosowania nawozów ani pestycydów. Kawa zbierana jest ręcznie. Stosuje się dwie sprawdzone metody: picking, czyli ręczne zrywanie owoców, oraz stripping: w tym przypadku owoce są ściągane z gałęzi jednym przeciągnięciem dłoni, często bez względu na ich stopień dojrzałości. Kawa zbierana delikatną metodą pickingu jest uważana za wyjątkowo cenną.

Metody obróbki: mokra i sucha

W przypadku obróbki metodą suchą owoce są obficie rozmieszczane na płaskiej powierzchni i suszone przez maksymalnie pięć tygodni. Po tym czasie można z łatwością oddzielić skórkę oraz miąższ, a powstałe w ten sposób surowe ziarno kawy poddać dalszej obróbce. Metoda mokra jest bardziej pracochłonna: owoce są najpierw myte w wodzie, a następnie poddawane procesowi fermentacji, ponownie oczyszczane i na koniec suszone. Duża ilość etapów obróbki ma ważną zaletę: kawa jest znacznie bardziej aromatyczna. Dlatego metoda mokra jest stosowana w szczególności do obróbki wysokiej jakości kawy, takiej jak arabika.

Obróbka: jak z owoców powstają ziarna kawy

Obróbka owoców kawy to kolejny etap w produkcji kawy, prowadzący krok dalej do uzyskania pełnego aromatu kawy. W tym procesie powstają surowe ziarna kawy. Pośpiech jest wskazany, ponieważ owoce szybko się psują. W produkcji stosuje się dwie metody obróbki owoców kawy: metodę suchą i metodę mokrą. Wybór metody zależy od gatunku kawy oraz kraju jej uprawy. Uprawiana w Azji robusta jest z reguły poddawana obróbce metodą mokrą, natomiast w Afryce preferowaną metodą obróbki jest metoda sucha. Metoda mokra to standardowa metoda obróbki ziaren arabiki – z jednym wyjątkiem: w Brazylii i w kilku innych krajach jej uprawy również ziarno szlachetnej arabiki jest obrabiane metodą suchą.

Gatunki kawy

Na opakowaniu ekskluzywnej kawy często znajduje się informacja „100% Arabica”. Wielbicielom kawy z pewnością znany jest również termin robusta. Robusta i arabika to najczęściej uprawiane gatunki kawy na świecie. Ich oficjalne nazwy to Coffea arabica (kawa arabska) i Coffea canephora (kawa kongijska). Na pierwszy rzut oka oba gatunki są do siebie podobne – w istocie jednak bardzo się różnią.

Arabika

Arabika ma wiodącą pozycję na rynku kawy, udział ziaren arabiki w rynku wynosi około 70%. Ten gatunek kawy najlepiej się rozwija na wyżynach, na poziomie około 1000 metrów; sprzyja mu stabilny klimat. Czas dojrzewania owoców kawy jest długi, wynosi od około dziewięciu do jedenastu miesięcy. Ziarno tej kawy wyróżnia się bardzo złożonym aromatem. Ziarna arabiki są płaskie, owalne i raczej łagodne w działaniu, gdyż zawierają maksymalnie 1,7% kofeiny. Ich zaletą jest za to wyjątkowy aromat oraz niska zawartość gorzkich substancji. Są bardzo wrażliwe na działanie szkodników, dlatego nierzadko zbiory są nieudane.

Robusta

Inaczej jest w przypadku ziaren robusty: w przeciwieństwie do swojej wrażliwej krewniaczki jest ona znacznie odporniejsza – zarówno na wpływ szkodników, jak i warunki klimatyczne. Dlatego do uprawy robusty nadają się są zarówno tereny nizinne, jak i regiony z silnymi wahaniami temperatury. Ziarna robusty charakteryzują się ziemistym aromatem o niskiej kwasowości i zawierają dwukrotnie więcej kofeiny niż arabika. 

Inne rodzaje kawy, takie jak liberica o bardzo wysokiej zawartości kofeiny, excelsa o wyrazistym ziemistym smaku oraz kopi luwak, najdroższa kawa na świecie, która swój charakterystyczny aromat zawdzięcza przejściu przez przewód pokarmowy łaskunów, stanowią mikroskopijną część dostępnych rodzajów kawy.

Przygotowanie kawy

Dowiedz się wszystkiego o różnych
rodzajach parzenia kawy

Odkryj teraz

Kawowe specjały

Odkryj odpowiednie naczynia
do swojej ulubionej kawy

Sklep internetowy